Web App แบบไหนควรมีระบบจัดการสิทธิ์แบบ Custom Permission
ภาพ: การกำหนดสิทธิ์ใช้งาน
ระบบ Web Application ในปัจจุบันมักต้องรองรับผู้ใช้งานหลายระดับ ตั้งแต่ผู้ดูแลระบบ (Admin) ไปจนถึงพนักงานทั่วไป หรือผู้ใช้งานภายนอก ซึ่งสิทธิ์ในการเข้าถึงข้อมูลและฟังก์ชันควรถูกกำหนดไว้อย่างละเอียด
Custom Permission System หรือ “ระบบสิทธิ์แบบกำหนดเอง” จึงเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับ Web App ที่ต้องการความยืดหยุ่นและความปลอดภัยสูง
Custom Permission คืออะไร?
Custom Permission คือระบบที่ช่วยให้ผู้ดูแลสามารถกำหนดสิทธิ์เฉพาะของผู้ใช้แต่ละคนหรือแต่ละกลุ่มได้ เช่น:
- ✅ ดูได้ (View)
- ✏️ แก้ไขได้ (Edit)
- ❌ ลบได้ (Delete)
- ➕ เพิ่มได้ (Create)
- 🔐 เข้าถึงเมนูบางส่วนหรือบางหน้า
ต่างจากระบบ Role-Based ทั่วไปที่กำหนดสิทธิ์ไว้แบบตายตัว Custom Permission จะ ปรับแต่งได้ละเอียดถึงระดับฟีเจอร์ หรือแม้กระทั่งแต่ละปุ่มในหน้าเว็บ
Web App แบบใดที่ควรมีระบบ Custom Permission?
1. ระบบสำหรับองค์กรขนาดใหญ่
องค์กรที่มีหลายแผนก เช่น HR, Sales, Finance ย่อมต้องการให้พนักงานแต่ละแผนกเห็นเฉพาะข้อมูลที่เกี่ยวข้อง
2. ระบบที่มีหลายโมดูล/ฟีเจอร์
เช่น ระบบ ERP, CRM, Inventory ที่บางคนควรเข้าถึงเฉพาะฟีเจอร์บางส่วน
3. ระบบที่มีข้อมูลความลับหรือข้อมูลส่วนบุคคล
เช่น ข้อมูลเงินเดือน, ข้อมูลลูกค้า, ข้อมูลสุขภาพ
4. ระบบที่มี Partner หรือ User ภายนอกเข้ามาใช้งานร่วม
ต้องจำกัดสิทธิ์เฉพาะที่จำเป็นเท่านั้น (Least Privilege)
ตัวอย่างสิทธิ์ที่กำหนดใน Custom Permission System
| ฟีเจอร์ | View | Create | Edit | Delete |
|---|---|---|---|---|
| จัดการพนักงาน | ✅ | ✅ | ❌ | ❌ |
| ดูรายงานยอดขาย | ✅ | ❌ | ❌ | ❌ |
| จัดการสินค้า | ✅ | ✅ | ✅ | ✅ |
| จัดการบัญชีผู้ใช้ | ❌ | ❌ | ✅ | ✅ |
แนวทางการออกแบบระบบ Custom Permission
- กำหนดสิทธิ์ในระดับ Feature / Menu / Action
- ใช้โครงสร้าง
permissions = { users: {view: true, edit: false} }
- ใช้โครงสร้าง
- ผูกสิทธิ์กับ Role และ User
- ให้ Role เป็น default และ User override ได้เฉพาะราย
- สร้าง Middleware หรือ Guard สำหรับตรวจสอบสิทธิ์
- ใช้กับทั้ง Frontend และ Backend
- UI ควรแสดงเฉพาะสิ่งที่ผู้ใช้มีสิทธิ์เห็น
- เช่น ซ่อนปุ่ม “ลบ”, ปิดเมนู “จัดการระบบ”
สรุป
Web App ที่มีความซับซ้อน หรือใช้งานในองค์กรระดับมืออาชีพ ควรออกแบบระบบจัดการสิทธิ์แบบ Custom Permission เพื่อเพิ่มความปลอดภัยและความยืดหยุ่นในการใช้งาน รองรับการเติบโตและการเปลี่ยนแปลงในอนาคตได้อย่างมั่นใจ
